De kracht van voedzaam eten, ontdek deze 3 slimme en goedkope superfoods.

Je hebt superfoods en je hebt superfoods. Laat je niet wijsmaken dat ze altijd duur zijn, uit verre landen komen, of lastig te vinden zijn. 
        Tip voordat je verder leest: in deze blog vind je op maar liefst 5 plekken kortingscodes voor korting op superfoods, mis ze niet!
De hoogwaardige voedingsbommetjes die ik bedoel, hebben niks te maken met de zogenaamde gezonde besjes of poedertjes die met mooie praatjes voor veel geld verpatst worden. Onze voorouders wisten intuïtief welke voeding rijk is aan nutriënten en deelden die het eerst met de mensen waar van zij vonden dat die er het meest baat bij hadden: (aanstaande) zwangeren, opgroeiende kinderen en zogende moeders. Nu hoor ik sommigen al zeggen: ja maar je mag toch niet zo veel lever eten wanneer je zwanger bent? Mijn antwoord: zoek eens uit hoeveel IE vitamine A, uit bijvoorbeeld lever, de oervolkeren die Weston A. Price onderzocht aten. En lees dan eens dat aangeboren afwijkingen vele malen minder vaak voor kwamen. Van mij hoef je het niet aan te nemen, do your own research ;-)

Deze traditionele samenlevingen die, onder andere, de drie items die ik ga beschrijven, vaak aten waren kerngezond. En dat is waar we voor gaan! Kortweg is rauwe zuurkool een bommetje van gunstige bacteriën, die je immuunsysteem ondersteunen, bevordert bottenbouillon de gezondheid van je darmen, die zo onmisbaar zijn voor de opname van al die gezonde dingen die je eet. En tot slot is lever de multi vitamine van moeder natuur, lees snel verder voor alle ins 'n outs, we starten met kraut!

Rauwe zuurkool, wat ik ook wel liefkozend kraut noem...

Je zou het niet zeggen, maar doodnormale koolsoorten bevatten veel  gunstige stoffen, het lijkt misschien een saai gerechtje, maar niets in minder waar! 

Het is niet voor niets al sinds mensenheugenis een populaire manier om in het najaar je verse kolen te bewaren. Rauwe kool is echter, zoals zo veel rauwe groenten, lastig te verteren en bevat vaak stofjes die planten zelf maken om hen tegen vraat te beschermen. Door groenten te weken, te fermenteren en/of te koken kan je een deel van deze zogenaamde anti nutriënten afbreken.  Wanneer we kool gaan fijnsnijden en vervolgens laten fermenteren ontstaat er zuurkool en dat is een echte superster onder de voedingsmiddelen! Het is niet alleen ontzettend lekker, maar het biedt ook talloze gezondheidsvoordelen, lees maar:

1. Het bevat antioxidanten: één daar van is sulforafaan, die kankerverwekkende stoffen uit je lichaam kan bonjouren (1). Door kool te fermenteren, ontwikkelt er 15 keer meer sulforafaan, tel uit je winst!

2. Het is een van de beste bronnen van probiotica: omdat het gefermenteerd voedsel is, is het gunstig voor je darmgezondheid (2) en daarmee je immuunsysteem. The road to health is paved with good intestines ;-)
   De melkzuurbacteriën, zoals de Lactobacillus, die van nature in zuurkool voorkomen, activeren de alvleesklier om zijn enzymen de darm in te strooien en dat is essentieel voor een goede vertering.
   En we zijn wat we verteren. Het mooie is dat de melkzuurbacteriën helpen met het afbreken van het voedsel wat we eten, maar daarnaast ook helpen met de aanmaak van nutriënten door je lichaam. Win win!
3. Er zit vitamine C in: kan ook geen kwaad, je weet vast al dat dat nogal gezond schijnt te zijn. Vitamine C helpt bijvoorbeeld ijzer op te nemen. De opname van de organische vorm van ijzer in de maag staat of valt met de kwaliteit van je maagzuur én de hoeveelheid vitamine C.
4. Daarnaast zitten er enzymen in zuurkool: die helpen met de vertering van eiwitten waardoor de opname van die eiwitten verbetert. Iedereen weet dat voldoende eiwitten essentieel zijn voor goede groei en herstel, dus geef vooral je kinderen een beetje zuurkool, verstop het desnoods ergens in of doe een theelepeltje zuurkoolsap door hun yoghurt.
5. Het kan helpen om je maagzuur te stabiliseren en verstopte darmen te ontlasten: zuurkool beschermt de maagwand door het maagslijmvlies te versterken. Een sterk en gezond maagslijmvlies maakt niet te veel én niet te weinig maagzuur aan en helpt bij een van de eerste grote stappen in de vertering van ons lieve eten. Goede vertering is de sleutel naar goede ontlasting.

En zo kan ik nog wel even door gaan met de voordelen van rauwe zuurkool op te noemen, maar volgens mij heb ik mijn punt gemaakt ;-)

Waarom heb ik het dan toch over rauwe zuurkool? Dat leg ik je graag uit: door verhitting gaan de aanwezige enzymen, de vitamine C en bacteriën verloren, juist die dingen die gefermenteerde voeding, zoals in dit geval zuurkool, zo uniek maken! Maak er dus geen hete stamppot van, maar doe bijvoorbeeld steeds een beetje door je salade, je hoeft geen kilo's te eten om de voordelen er van te benutten een theelepel per dag is al een mooie stap en eenvoudige stap.

Kortom, een beetje zuurkool kan een waardevolle toevoeging zijn om (nóg) gezonder te worden! Dus koop een kool bij je favoriete boer of (super)markt en ga het zelf maken. 
Een (biologische) kool kost geen drol en je hoeft er maar weinig van te eten om de voordelen te plukken van al het moois en goed te kunnen poepen ;-)
Hier vind je een simpel recept om het zelf te maken, de zuurkool uit de winkel is 9 van de 10 keer gepasteuriseerd of er zit geraffineerd zout aan toegevoegd. In sommige (bio) supermarkten verkopen ze rauwe zuurkool van het merk Kramer, er zit helaas geraffineerd zout in en toegevoegde voedingszuren, maar het is een optie, keuzes keuzes!

Als je geen zin hebt om een half uurtje therapeutisch kool te stampen, dan is Syntol van het gerenommeerde merk Arthur Andrew Medical, een alternatief om te overwegen. Het bevat misschien niet dezelfde huisgemaakte charme, maar het kan wel helpen om je darmen gezond te houden. En als bonus kun je het bij Plent.nl met 10% korting kopen met de code esther10. Dus waar wacht je nog op? Pak die korting en maak het jezelf gemakkelijk!

Dan vervolgens lever! Uiteraard van gezonde dieren, die hun soorteigen voedsel hebben gegeten.

Ik daag je uit: haak niet gelijk af  nu we het over orgaanvlees hebben, maar realiseer je dat oude en gezonde bevolkingsgroepen de lever verkozen boven een malse steak! Waarom? 
Omdat lever een van de meest voedzame voedingsmiddelen is die er bestaat. Grasgevoerde lever is het meest rijk aan voedingsstoffen zoals vitamine A, alle B vitaminen, er zit wat vitamine C in en ook een portie vitamine D.
De lever van de kabeljauw bevat echter vele malen meer vitamine D en een natuurlijke ongeraffineerde levertraan is dus echt een vitaminebommetje want er is er één waar ook nog eens vitamine A, E en K2 in zit (esther10 = 10% korting bij Plent.nl). Ook verkrijgbaar bij Real Roots, waar je 5% korting krijgt op zowel deze levertraan als de rest van het fantastische assortiment. Vul code esther5 in bij het afrekenen en je krijgt 5% korting, bovenop de stapelkorting!

Terug naar de landdieren, ook in hun levers zit een aanzienlijke hoeveelheid vitamine E in en ten slot wat vitamine K, een echte multi-vitamine dus! 
De term multi-vitamine is omarmd door de industrie die gretig pillen maakt die de naam multi-vitamine dragen, maar ik ben er na al die jaren nog nooit een tegengekomen die 100% natuurlijk is én goed opneembaar én zonder vullers of andere meuk. Absoluut dus geen vergelijk!
9 van 10 keer bevat het de slechtst opneembare variant van een vitamine en is het synthetisch, niet gemaakt om ons gezonder te maken, maar om veel aan te verdienen. Dus laat die goedkope zooi in populaire drogisterijen alsjeblieft daar liggen en ga voor the real deal. Lever.
Maar Esther, wáárom lever!? Daar zijn we toch voor bang gemaakt? Het zit toch vol afvalstoffen? Het is toch hondenvoer en daarom zo goedkoop?
Ik ga het je uitleggen:
Dit orgaan is niet een opslagplaats van afvalstoffen, maar dé bewaarplek van nutriënten, dit doet de lever zodat we in tijden van schaarste een handig voorraadje hebben. We zijn ingenieus ontworpen en die slimme lever is dus geen verzamelplaats van afval. Als dat wel zo zou zijn dan zou dat betekenen dat de lever ons uiteindelijk zou vergiftigen door troep vast te houden, domme actie. Maar ons lichaam is niet dom, het is briljant! We zijn niet geschapen om weg te kwijnen met een lever vol afval! De lever sorteert afval en stuurt het naar de uitscheidingsorganen, zodat je het weer uit plast en poept. Het filtert vitaminen en mineralen uit het bloed en slaat op wat er op dat moment niet nodig is en deelt het weer uit in tijden van schaarste. 
Omdat de lever dit allemaal zo mooi regelt wil dat niet zeggen dat ik pleit voor het eten van budget supermarktlever, dus van dieren die rotzooi te eten krijgen. Omdat ze dat toch wel afvoeren, nee, hoe gezonder een dier eet, hoe gezonder zijn vlees is, simpelweg omdat het al die goede bouwsteentjes die het in overvloed at, opslaat op specifieke plaatsen. In dit geval dus weer die lever, maar óók in de botten, daar over later meer, stay tuned!

In de studie "Nutritional evaluation of chicken liver as a source of protein, iron, and vitamin A" gepubliceerd in het tijdschrift "Food Science and Nutrition" in 2019, werd de voedingswaarde van kippenlever onderzocht. De studie toonde aan dat kippenlever een uitstekende bron is van volwaardige eiwitten, ijzer, koper, selenium, vitamine A, vitamine B2, vitamine B3, vitamine B6 en vitamine B12. De onderzoekers concludeerden dat kippenlever een voedzaam voedingsmiddel is en een goede optie kan zijn voor mensen die extra voedingsstoffen nodig hebben in hun dieet. (3) Nou dat kunnen we allemaal wel gebruiken, want de gemiddelde voedingswaarde van een supermarkt product is nu niet bepaalt iets om over naar huis te schrijven.

Hier onder een greep uit een deel van de "ingrediënten" van deze real food en hun onmisbare functie:

1. IJzer: de lever slaat ijzer op en geeft het af wanneer het nodig is. IJzer is belangrijk voor het transport van zuurstof in het bloed.

2. Koper: de lever speelt een rol bij de opname, opslag en afgifte van koper. Koper is belangrijk voor de vorming van rode bloedcellen en het onderhoud van het zenuwstelsel.

3. Zink: lever bevat ook zink, wat belangrijk is voor een gezond immuunsysteem, wondgenezing, groei en ontwikkeling.

4. Selenium: dit mineraal is nodig voor de productie van schildklierhormonen en helpt het lichaam beschermen tegen schade door vrije radicalen.

5. Mangaan: de lever bevat ook kleine hoeveelheden van het sporenelement mangaan, wat belangrijk is voor de groei en ontwikkeling van botten en het metabolisme van koolhydraten, aminozuren en cholesterol.

6. Vitamine A: velen van ons zijn bang gemaakt voor een te veel aan vitamine A. Maar een tekort kan net zulke ernstige gevolgen hebben! Eet je (veel) lever, zorg er dan voor dat je ook genoeg vitamine D uit voeding of zonlicht binnenkrijgt, want die twee werken samen. In 1 soort levertraan (niet die van de drogist!) zit de perfecte verhouding, namelijk die van van Green Pasture. 
   Op twee plekken te koop met korting! Bij Plent.nl met 10% korting met code esther10
   En bij Real Roots met 5% korting, die óók geldt op hun assortiment van geweldige orgaanvlees producten.
7. Alle B vitaminen: yep, ook B12 en ook nog eens in de goed opneembare vorm, het lijkt wel alsof de natuur het beste met ons voor heeft ;-)
8. Vitamine D: lever van landdieren bevat geringe hoeveelheden, maar de lever van kabeljauw zit bomvol!
9. Vitamine E: een zeer goede anti oxidant en essentieel voor de vruchtbaarheid

Je kunt biologische, of liever nog grasgevoerde, lever op verschillende plekken kopen, rechtstreeks bij een boer, een goede slager of, heel gemakkelijk thuis laten bezorgen! Het prachtige bedrijf Vlees Van Ons levert super gezond vlees, van runderen die altijd in de vrije natuur geleefd hebben, zoals het hoort dus. Ze hebben voor jou als lezer een exclusieve kortingscode gemaakt waarmee jij bij je eerste bestelling 10% korting krijgt op hun hele assortiment: esther10 Orgaanvlees uit een reguliere supermarkt raad ik dus niet aan, omdat die dieren gefokt zijn om snel te groeien en veel geld aan te verdienen, die hebben dus niet het beste voer gekregen. Daardoor is hun lever nog afgeladen met vitaminen en mineralen, omdat ze dat simpelweg te weinig kregen in hun voer. Inmiddels trek in lever gekregen? Check deze 3 recepten!

Natuurlijk willen jullie het beste voor jullie zelf en je eventuele gezin, maar laten we eerlijk zijn: het eten van lever is niet altijd het meest aantrekkelijke idee. Maar je weet nu inmiddels dat lever een van de meest voedzame stukjes vlees op aarde is, dus hoe handig is het dat het nu ook te krijgen is in handige capsules! De producten van Real Roots met gevriesdroogde lever zijn perfect voor diegenen die wél de enorme waarde van lever beseffen maar het nog lastig vinden om de stap te maken naar een gehaktbal met dit orgaan daar in. Gebruik code esther5 en je krijgt 5% korting op de toch al scherpe prijs!

 Last but not least: botten bouillon!

Bottenbouillon, ook wel bekend als bone broth, is een traditionele voedselbron die steeds populairder wordt vanwege de vele voordelen die het biedt voor de gezondheid. Het wordt gemaakt door botten heel zachtjes en lang te koken in water met een beetje azijn en eventueel groenten, kruiden en specerijen voor smaak. Een echte slow food en door het urenlange proces komen de in die botten opgeslagen nutriënten in je bouillon terecht en hoeven je darmen vrijwel niks te doen om het goed op te kunnen nemen. Ideaal om op te knappen van een verkoudheid of griepje. Hier zijn nog meer voordelen van het drinken van bottenbouillon:

1. Verbetert de spijsvertering: Bottenbouillon is rijk aan gelatine, collageen en aminozuren die de darmwand kunnen genezen en beschermen. Dit kan helpen bij het verminderen van ontstekingen en het verbeteren van de spijsvertering. Hoe meer je verteert, hoe meer je opneemt! Je bent niet wat je eet, je bent wat je verteerd. 

2. Versterkt botten en tanden: Bottenbouillon bevat een prachtige concentratie mineralen, waaronder calcium, magnesium en fosfor, die essentieel zijn voor de opbouw en het onderhoud van sterke botten en tanden. Ditch die dood gekookte supermarkt melk en ga voor real food, zéker wanneer je niet aan rauwe melk kunt komen.

3. Versterkt het immuunsysteem: Hoe fantastisch is het dat bottenbouillon vol zit met aminozuren zoals glutamine, cysteïne en arginine, die de immuun functie een boost geven! Door het drinken van bottenbouillon kan je immuunsysteem op volle kracht werken en ontstekingen verminderen. Daarnaast zorgt het voor een gezonde darmflora, wat essentieel is voor een sterk immuunsysteem. Kortom, bottenbouillon is een feestje voor je gezondheid!

4. Verbetert de huidgezondheid: Het collageen in bottenbouillon kan niet alleen de bekleding van je darmen verbeteren, maar ook je buitenkant, dus je huid, elastischer maken en rimpels en fijne lijntjes verminderen. Het kan ook helpen bij het verminderen van ontstekingen en het verbeteren van de algehele huidgezondheid. Schoonheid komt van binnenuit ;-)

5. Helpt bij gewichtsverlies: (4)Bottenbouillon is een geweldige bondgenoot als je je gezondheid op de eerste plaats wilt zetten! Het kan je helpen om hongergevoelens te verminderen en een gevoel van verzadiging te bevorderen, waardoor je minder snel naar ongezonde snacks grijpt. Het kan ook helpen om de bloedsuikerspiegel te reguleren en ontstekingen die verband houden met obesitas te verminderen. 
   Neem eens een echte kop bouillon wanneer je trek hebt in een snack! (en nee die echt bouillon vind je niet in een willekeurige supermarkt!)
   
   

(Even tussendoor, wanneer je het boek Echt leven door Echt eten van Charlotte van Loo nog niet in huis hebt, dan heb je dus echt iets gemist, want er staan geweldig lekkere recepten in super goede info. Ze legt namelijk zo mooi uit hoe prachtig bouillon is, dat je er het echt naar gaat snakken en het goede nieuws is, is dat je er vast wel een mag kopen van haar.)

Botten worden tegenwoordig door veel mensen als afvalproduct gezien, net als orgaanvlees zoals lever waar we het net over hadden, of als diervoeder. Niets is minder waar, maar daardoor is het vaak wel erg voordelig, vind ik niet erg haha. Gezonde dieren slaan mineralen op in hun botten en ook vitaminen in het beenmerg. (5) Wanneer je lekker je drumstick afgekloven hebt dan maak je van die botjes vervolgens je bouillon. Door het zachte langzame kookproces komen al die voedingsstoffen in jouw soepje terecht. En na het trekken van je eerste paar liter, kun je diezelfde botten nóg een keer gebruiken, maakt niet uit van welk dier het afkomstig is. Goedkoop dus én duurzaam! 
Maak gebruik van de voedingswaarde van botten en maak je eigen gezonde bouillon! Ik geloof in duurzaamheid en gezondheid, en botten spelen daar een belangrijke rol in. Je kunt met dezelfde botjes 2 maal een pan bouillon trekken, hoe goedkoop en duurzaam is dat?!
Gebruik mijn simpele recept voor kippenbouillon en geniet van de smaakvolle en voedzame voordelen.
Deze bouillon kan je simpelweg als simpele drinkbouillon nuttigen door er wat Keltisch zeezout door te doen, of als basis voor de meest wilde soepen ;-)
Of ga voor de authentieke beleving van runderbouillon, koop je botten bij Vlees Van Ons, dan weet je zeker dat je een product hebt van de gezondste dieren die er in Nederland rondlopen. Vergeet niet om code esther10 te gebruiken, zodat je 10% korting krijgt op je eerste bestelling!

Wanneer je het niet ziet zitten om het zelf te maken, geen probleem! Er is namelijk 100% pure poeder te koop afkomstig van botten van biologisch gehouden, gras gevoerde runderen. Geen toevoegingen, zelfs geen zout, alleen maar pure ingedroogde bouillon, zonder E nummers en allergenen. Verwar dit product niet met de meuk uit de supermarkt! 
Ga naar Plent.nl en gebruik code esther10 voor 10% korting op hun 'Bone Broth' poeder en geniet zonder moeite van alle voordelen. Ook dit kun je als basis gebruiken voor allerlei soepen, van pompoen tot asperge, het is jouw feestje, ik knal het zelfs door m'n suikervrije brownie, m'n familie weet van niks en vinden het heerlijk.

Ben je op zoek naar meer info over de principes van Weston A. Price, GAPS en het keto dieet? Dan ben je bij mij aan het juiste adres!

Ik ben Orthomoleculair Therapeut en mijn passie ligt bij voeding, gezondheid en genezing. Met mijn persoonlijke ervaring in GAPS, keto, paleo, raw food, vegan en vegetarisch eten kan ik je suggesties geven om voedingskeuzes te maken voor jouzelf.

Volg mij op Instagram en Facebook om op de hoogte te blijven van mijn nieuwste recepten en inzichten. Als lid van mijn community krijg je exclusieve toegang tot mijn 'Ortho Esther' Telegram- en Facebook-groepen, waar we samen de kracht van voeding ontdekken en tips, recepten en inspiratie delen. Mis het niet en word vandaag nog lid van mijn community, je bent welkom!

1. Zhang, Y., Kensler, T.W., Cho, C.G., Posner, G.H., Talalay, P. (1994). Anticarcinogenic activities of sulforaphane and structurally related synthetic norbornyl isothiocyanates. Proceedings of the National Academy of Sciences, 91(8), 3147-3150.

2. Marco, M.L., Heeney, D., Binda, S., Cifelli, C.J., Cotter, P.D., Foligni, R., Gänzle, M., Kort, R., Pasin, G., Pihlanto, A., Smid, E.J., Hutkins, R. (2017). Health benefits of fermented foods: microbiota and beyond. Food Microbiology, 69, 87-101.

3. Azevedo, L., et al. (2019). Nutritional evaluation of chicken liver as a source of protein, iron, and vitamin A. Food Science and Nutrition, 7(1), 302-310.
4. Chen D, et al. "Effect of bone broth on blood lipid profile and anthropometric measurements in overweight and obese individuals: A systematic review and meta-analysis." International Journal of Food Sciences and Nutrition. 2018;69(6):753-761. doi: 10.1080/09637486.2017.1380408

5. Guimarães, J. T., et al. (2017). "Bones and Skeletal Tissues as Reservoirs of Nutrients." Nutrition Reviews, 75(9), 646-657.