Dossier zink - oesters zijn de beste bron

Zink: het ondergewaardeerde wondermineraal

Zink klinkt misschien als iets dat je eerder in een batterij stopt dan in je mond, maar geloof me: je lijf is gek op dit spul. Het is een van die mineralen waar je pas echt merkt hoe belangrijk het is... als je tekort komt. Denk: traag groeiende kinderen die weinig willen eten, terugkerende verkoudheden, witte vlekjes op je nagels, lage weerstand, haaruitval, broze nagels en een libido dat op vakantie is achtergebleven. 

En dan hebben we het nog niet eens over de rol van zink bij de aanmaak van hormonen, gezond sperma, genoeg maagzuur en het remmen van ontstekingen. Zink is de stille kracht achter ontzettend veel processen in je lijf. Zo’n 300 om precies te zijn. Je wilt er genoeg van hebben lijkt me. En is super makkelijk om een tekort op te lopen!

Dus wanneer je aan supplementen denkt, dan lijkt zink een no-brainer, toch? Zink speelt echter stiekem een  potje touwtrekken met andere mineralen zoals koper en ijzer. Neem je zink solo, dan verstoor je die natuurlijke balans, het saboteert namelijk de opname van koper. Daardoor krijg je daar een tekort van en daardoor kan je ijzer weer niet goed opnemen… Gevolg: bloedarmoede, vermoeidheid of zelfs neurologische klachten.

Het is dus geen kwestie van “ik heb gelezen dat dit mineraaltje goed is, dus laat ik daar eens een potje van achterover tikken.” Zink en koper zijn net als die twee oude mopperende mannetjes van the Muppet Show - Statler en Waldorf: ze zitten samen op het balkon van je lichaam, leveren commentaar op alles en iedereen en als de één te veel ruimte inneemt, gaat de ander zeuren. Ze versterken én saboteren elkaar – afhankelijk van de balans.  

Nou Esther, dan koop ik toch een potje waar zink én koper in zitten? En desnoods een potje ijzer?

Dat is op papier fantastisch, maar die pillen groeiden vroeger ook niet aan de bomen skat, het is nog steeds zeer onnatuurlijk.

Ook vitamine A en D dansen mee in dit biochemische dansje. Zink is nodig om vitamine A uit de lever vrij te maken. Zonder zink blijft vitamine A als een ongewassen puber op de bank hangen — hij is er wel, maar hij doet niks, terwijl juist híj nodig is om ijzer te activeren.

Vitamine D speelt op zijn beurt weer een regisserende rol: het beïnvloedt hoe goed je vitamine A kunt gebruiken én hoe efficiënt je zink opneemt. En dan is er nog koper, dat nodig is om zink in balans te houden zodat je geen ijzer gebrek krijgt. Vitamine K2 sluit de rij en zorgt er samen met A en D voor dat calcium op de juiste plekken belandt: in je botten, niet in je bloedvaten.

Kortom: je lijf werkt niet met losse potjes, maar met samenhang. Je lichaam is geen filiaal van Holland & Barret vol losse pilletjes die je zomaar naar binnen kiepert. Alles in je lijf werkt samen, als tandwieltjes in een goed geoliede machine. Biochemie is geen simpel stappenplan, maar meer een soort groepsdans: als één uit de maat gaat, struikelt de rest mee. Dus stoppen met losse synthetische rommel van Kruidvat en co en je focussen op echte natuurlijke voeding die je lijf begrijpt.

En ik begrijp je hoor, I’ve been there! Elke keer als ik vroeger m’n supplementenkast open trok, leek het alsof ik per ongeluk het scheikundelokaal binnenstapte. Potje hier, pilletje daar — vitamine D, B12, magnesium, ijzer... Een puzzel die nooit af leek. Want bij elk nieuw stukje dat ik vond, bleek er weer een ander te missen.

Zexy zink is dus zo’n mysterieus puzzelstukje. Een mineraal dat onmisbaar is in meer dan 300  processen — van je immuunsysteem tot wondgenezing, zelfs je reukvermogen en smaakpapillen zijn erbij betrokken. Maar zoals je nu weet: zink werkt niet solo. Solo bestaat niet in de natuur, alleen in de opera 😉.

De natuur weet het beter

Oké, dit klinkt misschien allemaal beeeetje ingewikkeld en wellicht zelfs randje hopeloos. Want wat dan wél?! Heel simpel, back to nature: moeder natuur heeft dat allang al klaarliggen voor ons. In plaats van losse supplementen te slikken die de balans verstoren, kun je kiezen voor voeding, zoals bijvoorbeeld oesters, waarin zink en koper van nature samen voorkomen – in de juiste verhoudingen, al dan niet gedroogd in een handige capsule gestopt.

🦪 Zonder oester wordt het een uitdaging

Eerlijk is eerlijk: als je geen oesters eet, moet je best je best doen om aan genoeg zink te komen. Eén oester en je zit al bijna aan je ADH. Maar zonder die glibberige krachtpatsers? Dan moet je ineens 300 gram rundergehakt, 7 eidooiers of twee en een halve zak pompoenpitten wegkauwen. Elke dag.

En waarom is dat zink zo belangrijk? Zink is onmisbaar voor je de groei van je kinderen, je immuunsysteem, wondgenezing, hormonen, huid, vruchtbaarheid én energie. Een tekort kan zorgen voor die zoveelste verkoudheid, gezeur van je kinderen dat ze geen trek hebben, vermoeidheid, haaruitval, een lagere weerstand en trage wondgenezing.

Dus ja, je kúnt het uit voeding halen – maar dan moet je wel weten wat je doet. En nee, dat betekent niet dat je elke dag een oester hoeft te knuffelen. Maar een beetje hulp in de vorm van een supplement is voor veel mensen geen overbodige luxe.

Wat is er nog meer zo bijzonder aan oesters?

Oester wordt vaak de "multivitamine van de zee" genoemd. Het is samen met lever (de multivitamine van het land) het meest voedingsrijke product dat er bestaat. Oesters zijn de rijkste natuurlijke bron van zink en leveren bovendien de best opneembare vorm ervan in de correcte verhouding met koper. Ook rundvlees en eidooiers bevatten de goed opneembare vorm van zink, maar leveren minder andere vitaminen en mineralen dan oesters.

Zink is onmisbaar voor je lichaam, maar óók voor dat van jouw (ongeboren) kinderen, ze hebben nodig voor groei én hun intelligentie, daarover straks meer. 

Alle mineralen hebben trouwens samenwerkingsverbanden en concurrentiebedingen. Zo ook jodium en selenium — ook die zijn in balans aanwezig in oesters en essentieel voor o.a. je schildklier en celbescherming. Van jodium is het algemeen bekend dat het essentieel is voor een goed werkende schildklier. Jodium werkt dus samen met selenium, zonder voldoende selenium ontstaat er oxidatieve stress in de schildklier en zo kunnen bestaande klachten juist verergeren. Later meer over de schildklier en oesters.

Oesters zijn ware mineraalbommen en zitten bomvol essentiële voedingsstoffen, vooral in geconcentreerde hoeveelheden. Hier een overzicht van de belangrijkste vitamines en mineralen in oesters – met nadruk op de stoffen die er in significante hoeveelheden inzitten:

🦪 Belangrijke mineralen in oesters (in flinke hoeveelheden):

• Zink – nergens vind je meer! Oesters zijn de rijkste natuurlijke bron van zink.
• Koper –  helpt je o.a. bij ijzeropname en aanmaak van collageen.
• Selenium – antioxidant, ondersteunt je schildklierfunctie, wanneer je los jodium gebruikt, krijg je een gebrek aan selenium
• Jodium – ondersteunt je schildklier en vruchtbaarheid
• IJzer – belangrijk voor je energieniveau en zuurstoftransport.
• Calcium – voor je botten, tanden en zenuwfunctie.
• Magnesium – goed voor je ontspanning, zenuwen, spieren.
• Fosfor – nodig voor je energiestofwisseling, tanden en botgezondheid.
• Mangaan – speelt een rol bij botopbouw en wondgenezing.
• Natrium – voor gezonde elektrolytenbalans (zit van nature in zeevoeding).
• Kalium – ook belangrijk voor je vochtbalans en zenuwfunctie.

Oester bevat ook EPA en DHA! Lang niet zoveel als Green Pasture levertraan, maar hey, we aanvaarden het in dankbaarheid, toch? Plak er ESTHER10 op en je krijgt 10% korting.

Maar het blijft niet bij mineralen en omega 3, onze zeevrienden bevatten ook een heel scala aan vitaminen.

🍀 Vitamines in oesters:

• Vitamine B12 – hoog! Onmisbaar voor energie, je hersenen en zenuwen.
• Vitamine D – vooral in wilde oesters, ondersteunt je immuunsysteem en calciumopname.
• Vitamine A  – voor je ogen, huid, immuunsysteem, werkt samen met vitamine D.
• Vitamine B1 – belangrijk voor je energiestofwisseling en zenuwstelsel, minder brain fog.

• Vitamine B2 – helpt bij je energieproductie en houdt je huid, ogen en slijmvliezen gezond.
• Vitamine B3 – ondersteunt je zenuwstelsel, helpt bij vermoeidheid en is goed voor je huid.
• Vitamine B5 – onmisbaar bij stressregulatie en de aanmaak van je hormonen.
• Vitamine B6 – betrokken bij je humeur (aanmaak van serotonine), hormoonhuishouding en eiwitstofwisseling.

• Foliumzuur (B11) – voor zwangerschap en celdeling.
• Vitamine C – in kleine hoeveelheden, draagt bij aan ijzeropname en natuurlijk je weerstand.. die

Kortom: oesters zijn niet alleen goed voor je libido of schildklier, maar vormen een complete multivitamine in schelpenvorm en ondersteunen daarnaast ook de:

• Hormoonbalans
• Vruchtbaarheid
• Haargroei
• Immuunsysteem
• Energiehuishouding

Inmiddels is het wel duidelijk: een zinktekort wens je je ergste vijand nog niet toe, laat staan je dierbaren. Maar wat geef je je kinderen, jezelf en de rest van het gezin dan te eten om dat tekort te voorkomen?

Om daar iets slims over te kunnen zeggen, grijp ik – met lichte tegenzin – naar de cijfers van het (onder)Voedingscentrum. Niet omdat ik daar warm van word (ik ben eerder team optimale gezondheid dan team overleef-net-aan-de-rand), maar omdat we ergens moeten beginnen. Hun richtlijnen geven je het minimale om géén tekort te krijgen. Niet om te floreren, maar om niet om te vallen.

Maar jij wil niet leven op een wankel evenwicht. Jij wilt gezonde kinderen, energie, weerstand en een lijf dat gewoon lekker werkt. Dáár zit het verschil tussen ‘minimaal’ en ‘optimaal gevoed’.

En precies daarom is Real Roots oesterextract zo’n pareltje (ha!). Subtiel, natuurlijk en het helpt je zinkvoorraad aanvullen zonder dat je elke dag drie biefstukken en een doos eieren achterover hoeft te tikken.

ADH is nét genoeg, of ga je voor optimaal?

Voor nu houd ik de richtlijn van het onderVoedingscentrum aan, om te laten zien wat de minimale hoeveelheid is die je dagelijks zou moeten binnenkrijgen om niet aan de afgrond van een gebrek te leven.

De dosering die ik hieronder geef is dus algemeen en bedoeld om je op weg te helpen. Voor veel mensen kan meer (tot zo’n 50%) erboven helemaal prima zijn — zink is een essentieel mineraal en je verbruikt er nogal wat van. Maar goed, blijf natuurlijk wel zelf nadenken, jouw lichaam, jouw verantwoordelijkheid. Hoeveel zink haal je uit oesterextract? En wat kun je dan nog aanvullen met voeding?

Het oesterextract van Real Roots is zoals gezegd een mooie, natuurlijke bron van zink. Maar het is géén vervanging van volwaardige voeding. Het bevat ongeveer 2,8 mg zink per 4 capsules. Dat is loep zuiver – en met een perfecte koper:zink-verhouding – maar je basis is voeding. Plak code ESTHER10 op je bestelling en je krijgt 10% korting!

Hieronder zie je hoeveel zink je per leeftijdsgroep nodig hebt volgens het onderVoedingscentrum, hoeveel je uit het supplement haalt en hoe je aan kunt aanvullen met voeding als rundvlees en eidooier.

🤷‍♀️ “Maar hoeveel zink krijg ík dan binnen Esther, want ik eet geen eieren?”

Goede vraag! En het eerlijke antwoord is: dat weet ik natuurlijk niet. Ik sta niet naast je bord, hou je niet stiekem in de gaten tijdens het koken en ik ben ook geen wandelende zinkcalculator die jouw dagmenu analyseert.

Wat je eet, hoeveel je opneemt en wat je lijf nodig heeft, is allemaal individueel. Misschien eet jij elke dag een halve kilo gehakt en twee oesters voor de sier. Misschien ook niet.

👉 Deze blog is bedoeld om je inzicht te geven, niet om je precies voor te rekenen hoeveel milligram jij vandaag al binnen hebt. Maar als je snapt wat de grote zinkbronnen zijn, dan kun je met een beetje gezond verstand prima zelf inschatten of je op de goede weg zit. En als je twijfelt? Dan is een goed supplement – zoals Real Roots – geen overbodige luxe. Gebruik gerust mijn kortingscode voor 10% (extra) korting: ESTHER10

Maar Esther… geef jij je baby nou echt oesters?

Ja, ik geef het mijn kinderen. En ja, ook mijn baby zou elke dag een snufje oesterpoeder door de voeding krijgen. Maar:
⚠️ Ik ben geen voedingscentrum, geen overheid en geen goeroe.
Wat ik doe, betekent niet dat jij dat ook moet doen. Maak zélf je afweging. Je hoeft het niet met mij eens te zijn, ik heb mijn eigen onderzoek gedaan, at ook tijdens mijn zwangerschap volop verse rauwe oesters en ben daar nog steeds heel blij mee. Waarom?

Omdat zink (en een beetje koper) kinderen slimmer maakt dan cornflakes en havermout ooit zullen doen.

Zink is wat je noemt een overpresteerder in de wereld van mineralen, het wordt ook wel het intelligentie mineraal genoemd. Al vanaf het moment dat een baby groeit in de buik – ja, nog voordat het überhaupt weet wat voor gênante dingen jij later op Instagram gaat posten – is zink essentieel. Het speelt een sleutelrol bij de ontwikkeling van de hersenen, het immuunsysteem en de bloedsuikerspiegel. Yep, zink helpt zelfs mee om je kind te beschermen tegen diabetes, terwijl het zich nog aan het omrollen is in vruchtwater.

Zink is ook nodig om voldoende vitamine E in het bloed te houden (je weet wel, die antioxidant waar elke beautyblogger een altaartje voor heeft) én zorgt ervoor dat je kind gewoon z’n eten lekkerder vindt. Want verlies van smaak of eetlust? Vaak gewoon een schreeuw om zink.

Toch is het eerste vaste voedsel dat baby’s vaak krijgen... een papje, een broodkorst, of havermout. En laat nu nét dat soort vulling bomvol fytinezuur zitten – een stofje dat zich als een jaloerse ex vastklampt aan zink en de opname ervan blokkeert. Prima voor muizen misschien, maar niet voor een kind in de groei. Gezonde traditionele volken gaven hun kinderen lever en zachte eidooiers als eerste hapje, een uitstekende bron van zink. De meest gezonde moeders aten oesters en andere voeding uit zee om hun melk rijk aan nutriënten te maken.

Zinktekort tijdens de zwangerschap kan bovendien leiden tot aangeboren afwijkingen. Als je denkt: “Even snel van de pil af en dan meteen zwanger worden”, dan even dit: de anticonceptiepil put je zinkreserves uit. Dus wacht alsjeblieft even een maandje of zes. Geef je lijf de tijd om weer bij te tanken voor je er een heel mens in laat groeien.

En dan koper. Want die twee werken samen als een soort Bonnie & Clyde van de celgezondheid. Koper is nodig voor de aanmaak van botten, bloedcellen en een goed werkend zenuwstelsel. Zonder koper geen collageen (ja, ook voor baby’s belangrijk – al krijgen die nog geen rimpels, hoewel mijn jongste wel spekrimpels had haha). Ook speelt koper, samen met jodium, magnesium en mangaan, een belangrijke rol in geheugen en hersenfunctie.

De beste bron van koper? Oester en lever. Yep, de twee moeder aller superfoods.

Dus nee, je kind wordt niet slim van pap. Het wordt slim van zink. En koper. En goede (borst)voeding die al die stoffen bevat, dus geen vulling die door Nutricia en Nestlé is bedacht om rijk van te worden.